En nadir olaylardan biri… Kusursuz ‘Einstein halkası’ göklerde görüntülendi

Astronomlar, 590 milyon ışık yılı uzaklıktaki NGC 6505 galaksisinin etrafında gökyüzünün en nadir olaylarından birine tanıklık etti. Einstein halkası olarak bilinen bu olağanüstü fenomen, uzaktaki bir galaksinin ışığının, devasa bir kütle tarafından bükülmesi sonucu mükemmel bir halka şeklinde görünmesiyle oluşuyor. Daha önce birçok Einstein halkası keşfedilmiş olsa da bu kadar kusursuz bir örneğe rastlamak son derece nadir. 

EINSTEIN HALKASI NEDİR?

Bu olağanüstü görüntü, güçlü kütleçekimsel mercekleme adı verilen bir fenomenin sonucu. Max Planck Astrofizik Enstitüsü’nden astronom Conor O’Riordan, “Tüm güçlü mercekler nadirdir ve bilimsel açıdan son derece değerlidir. Ancak bu örnek, Dünya’ya çok yakın olması ve olağanüstü simetrisi nedeniyle daha da özel” diyor.

Kütleçekimsel mercekleme, devasa bir gökcisminin, arkasındaki ışığı bükerek büyütmesi ve şekillendirmesiyle oluşur. Bu, evrenin uzak noktalarındaki gökadaları incelemek için çok güçlü bir yöntemdir.

DAİRESEL IŞIK NEREDEN GELİYOR?

Keşfedilen bu Einstein halkası, NGC 6505 galaksisinin önünde yer alan 4.42 milyar ışık yılı uzaklıktaki başka bir gökadadan gelen ışığın bükülmesiyle oluştu. Uzaydaki bu şans eseri hizalanma, daha uzak galaksinin ışığını mükemmel bir halka formuna soktu. Halkanın üzerinde dört parlak nokta bulunuyor; bunlar, uzaktaki galaksinin tekrar eden görüntüleri.

Bu denli kusursuz bir Einstein halkasının keşfedilme olasılığı yüzde 0.05 gibi son derece düşük bir ihtimaldi. Daha önce bu kadar yakın mesafede keşfedilen sadece beş mercek bulunuyor.

EUCLID TELESKOBUNDAN YENİ KEŞİFLER

NGC 6505, astronomlar tarafından 1884 yılında keşfedilmiş olmasına rağmen, çevresindeki bu halkaya dair şimdiye kadar hiçbir iz bulunamamıştı. Euclid teleskopu, daha önce iyi bilinen gökadalar içinde bile yeni keşifler yapabileceğini göstermiş oldu.

ESA’dan (Avrupa Uzay Ajansı) Valeria Pettorino, “Bu keşif, Euclid’in inanılmaz kapasitesini kanıtlıyor. Daha önce defalarca incelenmiş gökadalarda bile yepyeni buluşlar yapabiliyoruz” diyerek teleskopun gelecekteki potansiyeline dikkat çekiyor.

Euclid teleskopunun asıl amacı, kütleçekimsel mercekleri keşfederek görünmez karanlık madde ve karanlık enerjinin haritasını çıkarmak. İlk gözlemler sırasında böyle eşsiz bir keşif yapması, bilim insanlarını fazlasıyla heyecanlandırıyor.

YENİ İSİM ÖNERİLERİ

Araştırmacılar, bu Einstein halkasının ESA gökbilimcisi Bruno Altieri’nin adıyla anılmasını öneriyor. Çünkü Altieri, Euclid’in 2023’teki test verilerinde ilk kez bu halkayı fark eden kişi oldu.

Altieri, “İlk gözlemde bile bu halkayı görebiliyordum. Ancak Euclid daha fazla veri topladıkça, tamamen mükemmel bir Einstein halkası ortaya çıktı. Hayatım boyunca kütleçekimsel merceklenmeye ilgi duymuş biri olarak bu keşif beni büyüledi” dedi.

Bu önemli keşif, Astronomy & Astrophysics dergisinde yayımlandı ve önümüzdeki yıllarda evrenin karanlık yapısını anlamada büyük katkılar sunması bekleniyor.

 

Related Posts

İşte Pentagon’un UFO’larla ilgili açıkladığı şaşırtıcı gerçek

Pentagon, 1 Mayıs 2023 ile 1 Haziran 2024 arasında 485 yeni UFO ihbarı alındığını açıkladı. Ancak çoğu vakanın balon, uçak ve bulut gibi sıradan gökyüzü nesneleri olduğu ortaya çıktı.

Steam’de 10 Temmuz’a kadar sürecek ‘Yaz İndirimleri 2025’ başladı

Steam’de 10 Temmuz’a kadar sürecek yeni bir indirim haftası başladı. Yeni Yaz İndirimleri 2025’te yüzlerce oyunda indirim var.

Apple ürünlerine artık etiket yapıştırılacak

Apple, Avrupa Birliği’nde yürürlüğe giren yeni düzenleme kapsamında, iPhone ve iPad modellerine enerji verimliliği etiketleri eklemeye başladı. 20 Haziran 2025 tarihi itibariyle AB’de satılan tüm yeni Apple cihazlarının kutularında yer alacak bu etiketler, kullanıcıların ürün seçimini daha bilinçli yapmalarını sağlamayı hedefliyor.

OpenAI CEO’sundan tepki çeken açıklama

OpenAI CEO’su Sam Altman’ın yapay zekanın çocukların gelecekteki eğitimi ve zekası üzerindeki potansiyel etkisi hakkındaki görüşleri sosyal medyada kavga başlattı.

Yapay zekâ destekli yeni Siri, 2026 baharına kadar gelmeyebilir

Apple’ın bir yıldan fazla önce duyurduğu ve Siri’ye yapay zeka özellikleri getirecek olan yeni sistemin hala hazır olmadığı belirtiliyor.

Buzulların altından gelen gizemli sinyaller bilim insanlarını şaşırttı

Antarktika’da yapılan bilimsel bir deney sırasında, araştırmacılar buzulların altından gelen gizemli radyo dalgaları tespit etti. Fizik alanında önde gelen dergilerden Physical Review Letters’ta yayımlanan çalışmada, bu şaşırtıcı keşif, Antarktik Ani Geçici Anten (ANITA) adlı deney sayesinde gerçekleşti.