Bilim insanlarını onlarca yıldır şaşırtan ve büyüleyen gök cisimleri olan kara delikler, uzayda yerçekiminin hiçbir şeyin ışığın bile kaçamayacağı kadar güçlü olduğu bölgelerdir. Peki bu esrarengiz nesnelerin boyutlarını hiç merak ettiniz mi? Küçük, hatta belki de minicik olabilirler mi?
En yaygın türü olan yıldızsal kara delikler, bir yıldızın süpernova patlaması sırasında kendi kütleçekimi altında çökmesiyle oluşur. Tipik olarak güneşimizin kütlesinin yaklaşık 10 ila 24 katı büyüklüğündedirler.
Bir yıldız kara deliğinin kütlesi, tekillik olarak bilinen neredeyse sonsuz küçük bir noktada yoğunlaşır. Küçük boyutlarına rağmen – yıldızsal bir kara delik bir şehrin içine rahatça sığabilir, kütleleri onlara güçlü bir çekim gücü verir. Bu çekim o kadar güçlüdür ki, olay ufku olarak bilinen belirli bir sınırı geçtikten sonra hiçbir şey, ışık bile kaçamaz.
Süper Kütleli Kara Delikler
Süper kütleli kara delikler, adından da anlaşılacağı gibi devlerdir. Samanyolu da dahil olmak üzere galaksilerin merkezinde bulunurlar ve güneşimizden milyonlarca, hatta milyarlarca kat daha ağır olabilirler.
Ara Kara Delikler
Bunlar kütle açısından yıldız ve süper kütleli kara delikler arasında yer alan ve daha az iyi anlaşılmış bir kategoridir. Nadir görüldüklerine inanılmaktadır ve halen üzerinde çalışılan bir konudur.
Olası en küçük kara delik yani mikro kara delikler;
Süper kütleli kara delikler yelpazesinin diğer ucunda mikro kara delikler yer alır. Kuantum kütleçekimi gibi bazı teoriler tarafından öne sürülen bu varsayımsal varlıklar, tek bir atom kadar küçük ama bir dağ kütlesinde olabilir!
Şimdiye kadar gözlemlenen en küçük kara delik ise Monoceros (Tek Boynuzlu At) takımyıldızındaki konumundan dolayı “Tek Boynuzlu At” olarak biliniyor. Tahmini kütlesi Güneş’in sadece üç katıdır.
Kuantum mekaniği ilkelerine, özellikle de Heisenberg’in Belirsizlik İlkesine göre, kara deliklerin ne kadar küçük olabileceğinin bir sınırı vardır. Bu sınırın Planck uzunluğu ölçeğinde olduğu düşünülmektedir ki bu da bir metre için tek bir atomun tüm Dünya’nın büyüklüğüne eşit olduğu akıl almaz derecede küçük bir mesafedir.
Geleneksel kara delikler çöken yıldızlardan oluşur, ancak bu mekanizma yıldız evrimi ve yerçekimi yasaları nedeniyle son derece küçük kara delikler üretemez.
Teorik mikro kara delikler, maddeyi bir olay ufku yaratacak kadar sıkıştıran yüksek enerjili çarpışmalarda oluşabilir. Hatta bazı fizikçiler Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ile bu tür kara delikler üretmeyi umuyorlardı, ancak buna dair hiçbir kanıt bulunamadı.
Mümkün olan en küçük kara delik büyüleyici bir araştırma konusu olmaya devam ediyor.
İster galaksimizde gözlemlenen yıldızsal kara delik olsun, isterse varsayımsal mikro kara delikler olsun, bunların incelenmesi evren anlayışımızın en karanlık köşelerine ışık tutmayı vaat ediyor. Bu, astrofizik, kuantum fiziği ve hatta gerçekliğin temel yapılarının unsurlarını birleştiren bir konudur. Araçlarımız ve tekniklerimiz geliştikçe, bu kozmik muammaların derinliklerinde neleri ortaya çıkarabileceğimizi kim bilebilir?
